- Wat is een baby in stuit?
- Epidemiologische trends in Vlaanderen
- De keuze: geplande keizersnede of vaginale stuitbevalling?
- Wat zegt de wetenschap?
- Voordelen en nadelen van een keizersnede bij een baby in stuit
- Hoe kan je van een vaginale stuitbevalling een positieve ervaring?
- Hoe kan je van een keizersnedebevalling van een baby in stuit een positieve ervaring maken?
- Ervaringen van ouders
- Ervaringen van zorgverleners
Wat is een baby in stuit?
Je baby kan op allerlei manieren in je bekken liggen. De ideale startpositie voor de bevalling is met het hoofdje naar beneden en het achterhoofd richting jouw buik. Ligt je baby in stuit, dan wil dit zeggen dat hij met z’n zitvlak i.p.v. zijn hoofdje naar beneden ligt. Er zijn verschillende stuitposities van je baby die meebepalen hoe makkelijk je baby vaginaal geboren kan worden. Een stuitligging is vaak gewoon een liggingsvariatie en er is dikwijls geen specifieke reden waarom je baby in stuit ligt.
Ligt je baby rond de 32 weken nog in stuit dan is er geen reden om te panikeren. In de meeste gevallen draait je baby alsnog spontaan of met een beetje hulp in hoofdligging voor de geboorte (bv. uitwendige kering, bepaalde houdingen of bewegingen). Mocht je baby in stuit blijven liggen dan heb je de keuze om te bevallen met een keizersnede of vaginaal.
Epidemiologische trends inleidingen in Vlaanderen
In 2021 lag 95,0 % van de kinderen in hoofdligging, 4,6 % in stuitligging en 0,5 % in dwarsligging in Vlaanderen. Het aantal keizersneden bij vrouwen met een eenling in stuitligging was opmerkelijk hoger (95,2%) dan bij vrouwen met een eenling in hoofdligging (18,2%).
De keuze: Geplande keizersnede of vaginale stuitbevalling
Als je baby in stuit ligt aan het einde van de zwangerschap kun je kiezen voor een geplande keizersnede. Maar wist je dat je ook vaginaal kunt bevallen van een baby in stuit? Vaginale stuitbevallingen kunnen een goede optie zijn als jij dit verkiest en er strikte criteria worden gehanteerd voor risicoselectie en begeleiding.
Als je voor een vaginale stuitbevalling kiest, dan zal je bevallen in het ziekenhuis. Er zijn verschillende (stuit-)klinieken in Vlaanderen (bv. Erasmus Ziekenhuis Brussel, Maria Middelares Gent, GZA Ziekenhuizen campus Sint-Vincentius Antwerpen) waar een team van gynaecologen, vroedvrouwen en kinderartsen speciaal opgeleid zijn om je te begeleiden bij het uitzoeken van je geboorteopties en bij een stuitbevalling.
Je hebt ook altijd de mogelijkheid om een uitwendige kering te proberen als je aan een aantal criteria voldoet. Bij een uitwendige kering probeert de gynaecoloog door middel van uitwendige handgrepen op de buik, de baby van stuitligging naar hoofdligging te draaien. De zorgverleners in de gespecialiseerde ziekenhuizen begeleiden je graag in dit beslissingsproces.
Wat zegt de wetenschap?
De optimale wijze van bevallen bij een stuitligging is omstreden. Van oudsher bevielen vrouwen van baby’s in allerlei posities, waaronder in stuit. Maar in 2000 concludeerde een grootschalige studie gekend als de Term Breech (TBT) dat een geplande keizersnede de veiligste bevallingsmethode is voor baby's in stuitligging met minder risico op sterfte en complicaties bij de baby. Ondanks de vele beperkingen en kritiek op deze studie had ze een enorme impact op de klinische praktijk, met als gevolg een aanzienlijke stijging van het aantal keizersneden bij stuitligging wereldwijd.
Sindsdien hebben verschillende nieuwe wetenschappelijke studies de uitkomsten voor moeder en kind bij stuitligging bestudeerd. Hieruit blijkt dat bij een geplande keizersnede de babysterfte rond de geboorte 0,5 op 1000 is en dat van een geplande vaginale stuitbevalling 2 op 1000. Dit risico is dus lichtjes verhoogd, maar dit absolute risico is klein als je het vergelijkt met vaginale bevallingen van een baby in hoofdligging. Hier is het risico op babysterfte rond de geboorte 1 op 1000. Een geplande vaginale stuitbevalling brengt géén extra risico's met zich mee voor de gezondheid, ontwikkeling en onderwijsresultaten van het kind op lange termijn in vergelijking met een geplande keizersnede.
Als moeder heb je minder kans op complicaties bij een succesvolle vaginale bevalling in vergelijking met een keizersnede. Een geplande keizersnede kent een hoger risico op complicaties bij de moeder bij een volgende zwangerschap (bv. bloedtransfusie, scheur van de baarmoeder, placentaproblemen, littekenweefsel van de keizersnede en verkleving) en je hebt ook bij een volgende zwangerschap meer kans op een herhaalde keizersnede, een instrumentele vaginale bevalling of een spoedkeizersnede.
Bovendien blijkt dat het proces van samen beslissen over beide bevallingsopties in de praktijk gebrekkig verloopt. Vrouwen krijgen te weinig of onevenwichtige informatie over beide bevallingsopties en ze voelen zich vaak onder druk gezet om te kiezen voor een keizersnede als gevolg van de percepties van zorgverleners en families over mogelijke risico’s van een vaginale stuitbevalling. De meerderheid van de vrouwen die een vaginale stuitbevalling kiezen, slagen er ook in om werkelijk vaginaal te bevallen en blijken over het algemeen tevreden met hun stuitbevalling.
Als gevolg van deze nieuwe wetenschappelijke evidentie, is een geplande keizersnede dus niet langer dé aanbevolen bevallingsoptie bij een baby in stuit. Vaginale stuitbevallingen worden nu ook ondersteund in de richtlijnen, op voorwaarde dat de vaginale stuitbevalling de voorkeur is van de ouders en er strikte criteria gehanteerd worden voor risicoselectie en ziekenhuisprotocollen voor zwangerschapsbegeleiding en zorg tijdens de bevalling.
Voordelen en nadelen van een keizersnedebevalling van een baby in stuit
| Voordelen | Nadelen |
|
|
Hoe kan je van een vaginale stuitbevalling een positieve ervaring maken?
- Bespreek grondig alle voor- en nadelen van een vaginale stuitbevalling, op korte en lange termijn, zowel voor jou als je baby met je gynaecoloog en vroedvrouw. Neem je tijd om je behoeftes, zorgen en twijfels helder te krijgen en alle vragen uit te klaren. Misschien wil je ook een tweede opinie vragen, of de ervaringen van andere ouders aftoetsen?
- Gebruik de B.R.A.I.N.S. methode om je beslissing te nemen.
-
Ga op zoek naar ziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in stuitbevallingen (bv. Erasmus Ziekenhuis Brussel; Maria Middelares Gent, GZA Ziekenhuizen campus Sint-Vincentius Antwerpen). Ze begeleiden je graag doorheen het hele proces om je opties uit te zoeken, de voordelen en risico’s in jouw individuele situaties af te wegen. Indien je kiest voor een vaginale bevalling begeleiden ze je professioneel met een team van hiervoor opgeleide, ervaren gynaecologen, vroedvrouwen en kinderartsen. Je kan er ook de mogelijkheden voor een uitwendige kering bespreken en deze laten uitvoeren.
-
Ga eventueel op zoek naar andere moeders met een baby in stuit en positieve bevallingsverhalen.
-
Als je bang bent voor controleverlies en het onbekende, verken dan of je tijdens je zwangerschap yoga, mindfulness, hypnobirthing en andere ontspanningstechnieken kunt leren om je te helpen hiermee beter om te gaan.
-
Een vaginale stuitbevalling gebeurt in het ziekenhuis. Als je opgevolgd wordt door een zelfstandige vroedvrouw, kan het zijn dat ze je niet verder mag begeleiden in het ziekenhuis. Dit verschilt per ziekenhuis. Informeer vooraf welke mogelijkheden er nog zijn om continue zorg te krijgen. Misschien mag je vroedvrouw ter ondersteuning meekomen naar het ziekenhuis.
- Ook bij een vaginale stuitbevalling is het belangrijk dat je maximale bewegingsvrijheid hebt om je baby te helpen vlot geboren te worden. Vraag daarom om een “walking epidural” om zoveel mogelijk te kunnen blijven bewegen.
Hoe maak je van een keizersnedebevalling van een baby in stuit een positieve ervaring?
- Bespreek grondig alle voor- en nadelen van een keizersnede, op korte en lange termijn, zowel voor jou als je baby met je gynaecoloog en vroedvrouw. Neem je tijd om je behoeftes, zorgen en twijfels helder te krijgen en alle vragen uit te klaren. Misschien wil je ook een tweede opinie vragen, of de ervaringen van andere ouders aftoetsen?
- Gebruik de B.R.A.I.N.S. methode om je beslissing te nemen.
- Als je bang bent voor controleverlies en het onbekende, verken dan of je tijdens je zwangerschap yoga, mindfulness, hypnobirthing en andere ontspanningstechnieken kunt leren om je te helpen hiermee beter om te gaan.
- Kies voor een zachte keizersnede (“gentle c-section”) om deze operatie zo ouder- en babyvriendelijk te mogelijk voor jullie te laten verlopen.
